Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng lớp học hạnh phúc trường Tiểu học Nghĩa Minh

 THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Tên sáng kiến kinh nghiệm: 
 “Xây dựng LỚP HỌC HẠNH PHÚC”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: 
 - Môi trường Giáo dục Việt Nam
 - Những người làm công tác Giáo dục và Đào tạo
3. Thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: 
Từ ngày 12 tháng 9 năm 2015 đến ngày 3 tháng 7 năm 2020
4. Tác giả
Họ và tên: LƯU THỊ LÀNH
Năm sinh: 1989
Nơi thường trú: xã Nghĩa Châu, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định.
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm
Chức vụ công tác: Giáo viên Tiểu học
Nơi làm việc: Trường Tiểu học xã Nghĩa Minh
Điện thoại: 0384. 391 633
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Tên đơn vị: Trường Tiểu học xã Nghĩa Minh
Địa chỉ: xã Nghĩa Minh, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định
 2
 BÁO CÁO SÁNG KIẾN:
 I. ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN:
 Giáo dục – Đào tạo (GD&ĐT) là cơ sở để thực hiện chiến lược phát triển 
kinh tế - xã hội, chiến lược con người của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Chính 
sách GD là quốc sách hàng đầu được thể hiện trong Điều 35 của Hiến pháp 
1992: “GD&ĐT là quốc sách hàng đầu”, năm 2001 thì được sửa thành: “Phát 
triển GD là quốc sách hàng đầu”. Như vậy, cho thấy Đảng và Nhà nước ta đã 
xác định tầm quan trọng của GD.
 Thế nhưng, làm thế nào để có những con người làm GD và sản phẩm của 
GD (HS) thật sáng tạo và hạnh phúc thì chưa mấy quan tâm và chú trọng đầu tư. 
Sở dĩ tôi nói như thế bởi vì tôi xét thấy nền GD Việt Nam còn nặng về truyền tải 
kiến thức, mà việc này thì máy móc (robot) có thể làm tốt hơn GV chúng ta. 
Còn việc truyền tải trí thông minh, cảm xúc, mối quan hệ người – người thì chỉ 
có con người mới có thể làm được (GV).
 Và tôi cũng được biết rằng: “Dạy học không phải là đổ đầy mà là nhóm lên 
ngọn lửa từ mỗi HS”, “Người thầy trung bình chỉ biết nói, người thầy giỏi biết 
giải thích, người thầy xuất chúng biết minh họa, người thầy vĩ đại biết cách 
truyền cảm hứng”. Qua 10 năm dạy học và chủ nhiệm, tôi nhận thấy mình cũng 
đã dần trưởng thành hơn nhiều nhưng tôi vẫn muốn đi “Xây dựng LỚP HỌC 
HẠNH PHÚC”. Ở đó, cả tôi và học trò được hạnh phúc thực sự để khi nhìn lại 
dấu ấn nghề nghiệp của mình, ngoài những thành tích cao được nhận, tôi có cả 
những cái ôm thật chặt của HS rồi mỗi thế hệ HS hôm nay do tôi dạy sẽ góp 
phần làm đẹp cho đất nước trong 15 năm sau, 20 năm sau,.. và trò cũng thực 
sự hạnh phúc. 
 4
làm được và còn có thể làm tốt hơn con người. Nhưng có một thứ mà không 
công nghệ nào có thể làm thay con người được, đó là cảm xúc.
 Do vậy, sau khi đã nghiên cứu và trải nghiệm, tôi xin được đề xuất một số 
giải pháp để khắc phục những hạn chế kể trên:
 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến:
 2.1 Xây dựng hình ảnh NGƯỜI THẦY (NHÀ GIÁO DỤC), chứ không 
phải “ THỢ DẠY”
 Để có được Một lớp học hạnh phúc thì HS phải được hạnh phúc. Để có 
được những HS hạnh phúc thì người cần thay đổi trước tiên phải là người thầy.
 Từ xưa tới nay, người Việt Nam vẫn tôn trọng gọi người bên trang giáo án, 
cầm phấn viết bảng, dạy học trò, là người thầy (thầy giáo/ cô giáo). Giờ đây, 
sự tôn trọng ấy vẫn còn vẹn nguyên nhưng trên thực tế thì người thầy có đúng 
vai trò không hay ở góc độ nào đó đã thành “Thợ dạy”?
 Sau đây, xin phép được đưa ra sự khác biệt tham khảo để ta cùng trả lời câu 
hỏi trên:
 NGƯỜI THẦY THỢ DẠY
 Luôn làm mới bài giảng của mình (cách Răm rắp tuân theo sách giáo khoa, 
 tiếp cận vấn đề, giáo án, phương pháp, đồ dùng chuẩn bị, quy trình lên 
 nội dung bài giảng, tình hình thực tế,) lớp,cách trình bày bảng,.
 Lên lớp vì đam mê, mong muốn mang Chỉ là việc cần phải làm nếu muốn 
 lại một cái gì đó cho học trò, phát hiện được trả lương, được đãi ngộ.
 được cái gì đó mới mẻ từ bản thân, từ 
 học trò
 Suy nghĩ, trăn trở từ trước khi bước lên Quên luôn công việc của mình khi 
 bục giảng, trên đường về nhà và khi về bước ra khỏi lớp học.
 nhà; luôn suy nghĩ xem làm thế nào để: 
 cuốn hút HS, tại sao hôm nay HS chưa 
 tiếp thu bài tốt, mình cố gắng lắm rồi 
 sao HS vẫn không tốt hơn, sao HS chưa 
 6
 học trò một số năm và luôn nghĩ: “Mình quyền”
 là người hướng dẫn, là bậc đàn anh, là 
 bạn bè, thậm chí có lúc biết mình chỉ 
 đáng là học trò của học trò mình”.
 Dựa vào bảng phân biệt trên, ta có thể thấy khá rõ hình ảnh của mình 
(người thầy/ thợ dạy). Đặc biệt, trong thời đại ngày nay thì cần có người thầy bắt 
kịp xu thế thậm chí đi trước xu thế để tạo ra sản phẩm GD (HS) của mấy chục 
năm tới chứ không phải để tạo sản phẩm GD (HS) của hiện tại hay của những 
năm “một chín tám mấy”.
 Sau khi đã hiểu và soi mình vào đó, thầy/ cô sẽ từng bước chuyển hóa bản 
thân: “thợ dạy” người thầy; người thầy người thầy vĩ đại (người thầy biết 
truyền cảm hứng). Bản thân qua quá trình hoạt động nghề nghiệp, với sự thay 
đổi từng ngày dù là nhỏ nhất cũng đã có những bước chuyển hóa từ "thợ dạy" 
sang người thầy và chắc chắn là sự chuyển hóa tích cực ấy sẽ còn diễn tiến.
2.2. Người thầy là NGƯỜI TRUYỀN CẢM HỨNG
 Đây là triết lý GD mới mà ở đó, người học là trung tâm. Trước đây, trong 
lớp học: người thầy là trung tâm, thầy luôn luôn đúng, những điều thầy nói là 
chân lý, các trò cứ thế mà làm theo, Điều đó không còn đúng với thời đại 
ngày nay. Bởi lẽ, những gì thầy biết được (kiến thức) hầu hết là của mấy chục 
năm về trước mà thầy đã được học. Và tất nhiên, nó sao hoàn toàn phù hợp với 
bây giờ? Khi mà xã hội thay đổi, tư duy con người khác đi, khoa học đổi mới, 
thì liệu những cái mà thầy học được ngày ấy còn ĐÚNG mãi cho tới bây giờ? 
 Hơn nữa, cái đích cuối cùng hay còn gọi sản phẩm GD lại chính là người 
học. Vậy cần phải lấy người học làm trung tâm để từ đó tập trung xây dựng hình 
ảnh người học ngày một tốt hơn, đẹp hơn. GV không chỉ là người truyền đạt 
thông tin, mà còn là người truyền cảm hứng. GV chính là sứ giả của sự thay đổi, 
là ngọn hải đăng của hy vọng. Dưới đây là một số gợi ý giúp người thầy truyền 
cảm hứng:
 a) Vai trò của người thầy:
 8
 HS chưa làm thầy hài lòng; thú hơn;
 - Trang phục lịch sự: phù hợp - Được tôn trọng, học được từ 
 với công sở, thoải mái, dễ nhìn, thầy/cô cách ăn mặc phù hợp;
 dễ hoạt động;
 - Dáng đi ủ rũ, ánh mắt nhìn - Tạo nến sự không chắc chắn 
 xuống dưới và đôi chân nặng và lo sợ, thậm chí cho thấy sự 
 nhọc; thiếu tự tin và cá tính luồn cúi;
Dáng điệu, - Đứng thẳng hai vai, giữ cho - Truyền đạt sự tự tin và quyền 
 cử chỉ đầu ngẩng lên, đi lại linh hoạt; lực;
 - Khi giao tiếp với HS, hãy đứng - Người thầy là trung tâm sự 
 thẳng và duy trì giao tiếp trực chú ý để có thể “chỉ huy” được 
 tiếp bằng mắt HS
 - Không nhìn chằm chằm, hãy - Thầy/ cô đang nói chuyện với 
 nhìn mỗi HS bằng ánh mắt chỉ mình và thầy/ cô sẽ chịu trách 
 trong một khoảnh khắc; nhiệm về điều mình nói;
 - Nhìn bao quát tất cả HS; - Thầy/cô quan tâm và công 
 bằng với tất cả HS 
Giao tiếp 
 - Ngắt nghỉ thường xuyên, không - HS như được nhắc nhở về sự 
bằng mắt
 quá vội vàng, thao thao bất tuyệt; chú ý và trách nhiệm nếu như 
 đang không tập trung hay làm 
 việc riêng;
 - Nhìn trìu mến khi cần. - Sự tin tưởng, sự động viên, 
 khích lệ.
 - Âm điệu mạnh mẽ (không quá - Tạo sự chú ý, đưa ra một 
 lớn, rõ ràng, tự tin), chắc chắn; thông báo quan trọng;
 - Tốc độ nói giữ ở mức chậm - Thấy được thầy/cô tự tin và 
Âm điệu hơn một chút so với lúc nói củng cố sự quan trọng của 
 chuyện bình thường; thông tin;
 - Khi hài hước hãy đẩy âm điệu - Thầy/cô là một người hài 
 lên cao một chút hước.
 10
 Môi trường học tập tưởng chừng không quan trọng, cái quan trọng là 
phương pháp dạy – học. Thế nhưng, sẽ là sai lầm nếu người thầy không quan 
tâm đến môi trường học tập. HS được thay đổi không gian lớp học (trong lớp, 
sân trường, vườn trường, khu di tích,) hay ánh sáng lớp học, không khí học 
tập sôi nổi,cũng sẽ tạo sự mới mẻ gây hứng thú cho HS. 
2.3. Tôn trọng người học
 Thầy, cô giáo luôn muốn HS tôn trọng mình. Vậy một câu hỏi đặt ra là “HS 
có cần được thầy, cô giáo tôn trọng mình?” và “ Nếu thầy, cô giáo không tôn 
trọng HS thì liệu HS có tôn trọng thầy, cô giáo không?” Hai câu hỏi trên, tôi 
nghĩ rằng không nhiều thầy, cô giáo đặt ra cho mình nhưng chắc họ sẽ tự trả lời 
được.
 Theo tôi, muốn được người khác tôn trọng mình thì trước hết mình phải là 
người đáng được tôn trọng. Thầy, cô phải tạo cho mình một tấm gương sáng để 
HS noi theo, phải mực thước, biết sống vì mọi người. 
 Muốn tôn trọng người học, người thầy cần ít nhất một lần “Xỏ chân vào 
chiếc giày của học trò” dù nó có cũ, có không thơm tho để lắng nghe, để sống 
với những cảm xúc rất thật của học trò và để tôn trọng chúng.
 a) Người thầy biết lắng nghe
 - Người thầy cần “chậm lại một nhịp” để nhìn lại mình, thấy con đường 
mình đang đi và cảm nhận được khó khăn của học trò.
 - Người thầy cần có Sự tò mò chân thành. Sự tò mò này không phải là sự 
can thiệp quá sâu vào đời sống riêng tư của người khác mà đó chính là những 
câu hỏi kết thúc mở và tập trung lắng nghe, bình tĩnh trả lời. Ví dụ: Con có hy 
vọng hay ước mơ gì cho bản thân, gia đình hay lớp, trường mình không? Com 
muốn thầy, cô, nhà trường thay đổi như thế nào?....
 - Người thầy chú ý đến những cử chỉ phi ngôn ngữ của học trò. Điều này 
đặc biệt cần nhất là đối với những đứa trẻ ít nói, ngại giao tiếp. Thông điệp đứa 
trẻ thuộc diện này không mấy khi toát lên bằng lời nói. Vì vậy, người thầy phải 
biết lắng nghe cả những cử chỉ phi ngôn ngữ này của trẻ mới giúp trẻ có cảm 
giác được tôn trọng.