Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm xây dựng trường học hạnh phúc thông qua thiết kế môi trường hoạt động cho trẻ tại trường mầm non

 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lý luận
 Thực tế cho thấy việc áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 
trong xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục tại trường mầm non đã tạo ra 
một không gian mở cho trẻ, khuyến khích trẻ phát triển tư duy, trẻ được học 
trong một môi trường tốt sẽ cảm thấy tự tin, thoải mái về cả thể chất lẫn tinh 
thần để thể hiện hết bản thân của mình. Xây dựng “Trường học thân thiện, học 
sinh tích cực” chính là điều kiện để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, tạo 
môi trường phát triển an toàn, đảm bảo sự phát triển bền vững.Để có một môi 
trường thân thiện thì việc tạo cảnh quan sư phạm trong trường sao cho phù hợp 
với cấp học là điều cần thiết. Ngôi trường có cảnh quan sư phạm đẹp sẽ kích 
thích mọi người phấn khởi, hứng thú, thoải mái ngay khi bước chân đầu tiên tới 
trường. Khi trẻ thích thú, thoải mái nghĩa là trẻ sẽ cảm thấy hạnh phúc, trẻ hạnh 
phúc thì cô giáo cũng hạnh phúc, trường học sẽ hạnh phúc và phụ huynh sẽ hạnh 
phúc.
 2. Thực trạng vấn đề
 2.1. Thuận lợi
 - Được sự quan tâm chỉ đạo của Phòng Giáo dục và Đào tạo, đặc biệt của 
tổ Mầm non về việc tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyên đề, các buổi hội thảo 
trường học hạnh phúc.
 - Cảnh quan sư phạm của nhà trường khang trang, sạch đẹp, cơ sở vật chất 
và trang thiết bị dạy học đầy đủ, đồng bộ. 
 - Nhà trưởng đã và đang duy trì tốt các mô hình chăm sóc và bảo vê thiên 
nhiên trong học đường sau khi đạt giải B cấp quốc gia cuộc thi “Mô hình tiêu 
biểu về bảo vệ thiên nhiên trong học đường” khu vực miền Bắc năm 2018.
 - Được sự hỗ trợ tích cực, nhiệt tình của Ban đại diện cha mẹ học sinh,của 
phụ huynh, các đoàn thể.
 2.2. Khó khăn
 Việc thực hiện xây dựng trường học hạnh phúc tại Trường Mầm non 
Tràng An vẫn tồn tại nhiều bất cập. Giáo viên chưa có sự đầu tư, suy nghĩ, tìm 
tòi, ngại đổi mới, ngại sáng tạo trong việc xây dựng trường học hạnh phúc nên 
hiệu quả chưa cao.
 - Trường có nhiều giáo viên mới trẻ mới vào nghề nên kinh nghiệm về 
chuyên môn chưa có nhiều và việc thiết kế môi trường lớp học cho trẻ hoạt động 
còn hạn chế về hình ảnh trang trí lớp và nội dung các góc chơi mở chưa có nhiều 
đồ dung đồ chơi tự tạo, các nguyên liệu cho trẻ hoạt động chưa đa dạng, phong 
 2/10 tham mưu, đề xuất ý tưởng và được đồng chí hiệu trưởng phê duyệt. Tôi bắt đầu 
tiến hành họp tổ chuyên môm, phân công rõ người, rõ việc theo từng khu vực, 
từng khối theo kế hoạch có biểu tiến độ thực hiện cụ thể. Để công việc đạt hiệu 
quả thì việc kiểm tra, giám sát phải sát sao, đồng thời tôi luôn đông hành, động 
viên, khích lệ kịp thời các bộ phận để công việc đạt kết quả và đúng tiến độ đã 
đề ra. 
 Chính vì vậy, phụ huynh học sinh nhận thấy trường mầm non Tràng An là 
một ngôi trường có cảnh quan sạch, đẹp và rất gần gũi với thiên nhiên.
 3.2.2. Thiết kế, xây dựng các góc, khu vui chơi trải nghiệm cho trẻ hoạt 
động
 Để thực hiện tốt chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung 
tâm” thì môi trường giáo dục có vai trò hết sức quan trọng tạo nên sự thành công 
của chuyên đề. Môi trường cho trẻ hoạt động rất quan trọng đến việc dạy và học 
của cô và trẻ. Trẻ sẽ tham gia vào các hoạt động và các loại trò chơi khác nhau 
tùy thuộc vào môi trường mà trẻ đang hoạt động. Vì vậy trẻ cần có cơ hội để 
chơi và học ở môi trường bên trong và môi trường bên ngoài lớp học nhằm giúp 
trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt.
 Theo các nhà nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu phát triển trẻ em của 
trường Đại học Harvard thì: Không phải cứ kích thích bộ não phát triển thì trí 
sáng tạo của trẻ sẽ phát triển, mà điều quan trọng là luôn đặt trẻ vào môi trường 
cần sự sáng tạo.
 Sau khi tìm hiểu, nghiên cứu tài liệu, học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp tôi đã 
xây dựng thiết kế một số góc và khu vui chơi tại trường mầm non Tràng An như sau: 
 3.2.2.1. Thiết kế, xây dựng góc sáng tạo
 Đây là không gian cho trẻ thỏa sức sáng tạo nghệ thuật theo hiểu biết, trí 
tưởng tượng của mình. Với góc này cần có khoảng không mở nhưng đòi hỏi 
phải có sự yên tĩnh, không ồn ào để trẻ hoạt động và phát huy được trí tưởng 
tượng, óc sang tạo.
 Với góc sáng tạo, tôi chỉ đạo tổ chuyên môn phải tìm hiểu tài liệu trên 
nhiều kênh thông tin để tìm ra những chất liệu, nguyên liệu mới lạ nhằm kích 
thích sự tò mò, thích khám phá điều mới lạ khi trẻ hoạt động tại góc này.
 Vì vậy, khi hoat động ở góc này đã thật sự phát huy được tính sáng tạọ 
của trẻ, điều đó được thể hiện rõ trên những sản phẩm mà trẻ tạo ra.
 3.2.2.2. Xây dưng, thiết kế góc dân gian
 4/10 đáp ứng đúng nhu cầu của trẻ và mong muốn của cha mẹ trẻ? Nguyên vật liệu có hồ 
trợ tốt cho tất cả các dạng hoạt động cũng như các mặt phát triển của trẻ hay không? 
Khu vui chơi có đủ bóng mát, môi trường vật chất và đồ dùng đồ chơi có luôn sẵn 
sàng, đa dạng và phù hợp với mục tiêu phát triển của trẻ? Nên khi thiết kế môi 
trường khu vui chơi, trải nghiệm tôi phải đáp ứng phần lớn các yếu tố sau:
 * Không gian khu vui chơi:
 - Khu vui chơi có nhiều loại cây, không chỉ cây thân mềm, thân bụi mà 
còn cây thân gỗ che bóng mát.
 - Những khoản sân chứa cát, bởi trẻ em luôn thích thú với cát luồn qua kẽ 
tay hay tạo hình cùng cát và nước
 - Những gốc cây, khúc gỗ, đá, sỏi luôn đem đến cho trẻ nhiều cảm 
hứng cũng như những ý tưởng sáng tạo.
 - Hoa lá, cỏ cây không chỉ đem đến cho trẻ nhiều cảm xúc mà còn là môi 
trường thu hút nhiều loài côn trùng thú vịđể trẻ quan sát, tìm hiểu.
 - Toàn bộ khu vui chơi được trải thảm cỏ nhân tạo tạo cảm giác thoải mái, 
êm nhẹ khi trẻ chạy nhảy vui chơi tại đây.
 * Nguyên học liệu và môi trường vui chơi:
 - Mời ý kiến đóng góp của trẻ và gia đình trẻ, của tổ chuyên môn bởi nó 
phản ánh nhu cầu và hứng thú của trẻ;
 - Môi trường phù hợp với hứng thú, khả năng của mỗi trẻ; tạo cơ hội cho 
trẻ thể hiện cá nhân, chia sẻ kinh nghiệm cũng như hỗ trợ tất cả các mặt học tập, 
hợp tác của trẻ em;
 - Phù hợp với khả năng và cách thức học tập khác nhau của trẻ;
 - Đáp ứng tiêu chí “mời gọi trẻ tham gia khám phá và kết nối với thiên 
nhiên” cũng như chấp nhận những rủi ro có thể xảy ra;
 - Nuôi dưỡng ý thức tôn trọng môi trường tự nhiên, làm nền tảng phát 
triển nhận thức và giáo dục môi trường.
 - Đồ dung đồ chơi, nguyên liệu cần phải đa dang, phong phú về nguyên 
liệu, chất liệu, chủng loại, màu sắc.để khi trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm 
trẻ sẽ sử dụng tổng hợp các giác quan (nghe, nhìn, chạm, ngửi) để có thể tăng 
khả năng lưu giữ những điều đã tiếp cận được lâu hơn. 
 - Trẻ được trải qua quá trình khám phá kiến thức và tìm giải pháp, từ đó 
giúp phát triển năng lực cá nhân và tăng cường sự tự tin.
 Thực tế cho thấy, khu vui chơi đã đáp ứng nhu cầu của trẻ là được vui 
chơi, chạy nhảy, nô đùa, tha hồ cười nói thỏa thích Đúng như mong đợi ban 
đầu của tôi, khu vui chơi trải nghiệm đã khiến trẻ được “chơi mà học – học mà 
chơi”, nâng cao hiểu biết và nhận thức của trẻ, hỗ trợ trẻ phát triển một cách 
 6/10 3.2.3. Chỉ đạo giáo viên xây dựng cảnh quan sư phạm của các lớp 
trên tiêu chí trường học hạnh phúc.
 Song song với việc xây dựng mô trường cảnh quan toàn trường, tôi luôn 
chú trọng đến cảnh quan sư phạm của các lớp. Đây là năm đầu tiên thực hiện 
chuyên đề “Trường lớp mầm non hạnh phúc”. Để xây dựng được trường học 
hạnh phúc không thể không xây dựng lớp học hạnh phúc. 
 Vào đầu năm học, tôi chỉ đạo cho giáo viên trang trí lớp theo quan điểm: 
“Lấy trẻ làm trung tâm” và bám sát theo tiêu chí của trường học hạnh phúc. 
Trang trí lớp sao cho vừa tầm với trẻ, các hình ảnh trang trí ở các góc phải gần 
gũi, màu sắc nhẹ nhàng phù hợp với độ tuổi mầm non.
 Để làm tốt nhiệm vụ này, tôi đã thực hiện các nôi dung sau:
 - Tạo cơ hội cho giáo viên đi tham quan thực tế tại các trường điểm trong 
quận.
 - Động viên khuyến khích giáo viên tự liên hệ với đồng nghiệp ở các trường 
khác trong và ngoài quận để học hỏi kinh ngiệm trang trí môi trường lớp học hạnh 
phúc. Khi áp dụng cần phải phù hợp với đặc điểm, tình hình của trường và lớp mình.
 - Ngay đầu năm, tôi tham mưu với hiệu trưởng về việc đầu tư cơ sở vật chất, 
đồ dùng đồ chơi, các nguyên liệu cơ bản, cần thiết để trang trí môi trường lớp học 
như: Giấy màu, đề can, thảm dạ màu, màu vẽ 
 - Chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện nghiêm túc việc đưa nội dung về các tiêu 
chí trường học hạnh phúc để chia sẻ, tìm hiểu trong các buổi sinh hoạt chuyên môn 
định kỳ hàng tháng.
 - Tổ chức hội thi trang trí môi trường lớp học theo tiêu chí trường học hạnh 
phúc.Hội thi áp dụng các tiêu chí chấm về cả môi trường trang trí về hình ảnh, đồ 
dùng đồ chơi tự tạo, nguyên liệu mở cho trẻ trải nghiệm, sáng tạo,Môi trường giáo 
dục về kỹ năng của trẻ trong các hoạt động, sự mạnh dạn, tự tin, lễ phép và sự phát 
triển tình cảm và kỹ năng xã hội của trẻ đạt được theo lứa tuổi. Các lớp sẽ tiến hành 
ghi lại một số hoạt động của trẻ trong ngày hoạt động qua một đoạn video, thời gian 
15 phút. Khi nhận được video của các lớp, ban giám khảo tiến hành xem và chấm 
điểm lần 1. Điểm lần 2 là do bình chọn của phụ huynnh học sinh trên trang fanpage 
của nhà trường. Tổng điểm sẽ là điểm trung bình cộng của 2 lần điểm trên. Tham gia 
cuộc thi giáo viên đã có sự đầu tư, suy nghĩ, tìm tòi, đổi mới, phát huy khả năng 
sáng tạo của giáo viên và tạo được sự tin tưởng của phụ huynnh nhà trường.
 3.2.4. Xây dựng và bồi dưỡng môi trường bên trong để mang lại hạnh 
phúc cho trẻ
 Sau khi đã xây dựng tốt môi trường cảnh quan trong và ngoài lớp học, thì 
việc thiết kế, xây dựng cho trẻ môi trường hoạt động bên trong là rất quan trọng.
 8/10